هرچند مثل همیشه یک ماه دیرتر اما به هر حال بهار تئاتر ایران هم با آغاز ماه اردیبهشت آغاز میشود و از امروز در 30 استان کشور، جشنهای روز جهانی تئاتر برگزار خواهد شد.
البته از 27 مارس (8 فروردین) نزدیک به یک ماه گذشته است ولی چه میشود کرد با تعطیلات طولانی و شیرین نوروز که مثل کوه محکم است و لایتغیر؟ خیلی پیش از اینها -یعنی 17 فوریه یا آخر بهمن سال گذشته- مطابق رسم مرسوم خارجیها، پیامهای این روز بزرگ نیز رد و بدل هم شده است و ماجرا حالا دیگر کم و بیش تمام شده.
خارجیها هر سال یکی از بزرگان تئاتر دنیا را تیر میکنند که بنشیند و هر چه سواد و تجربه دارد بریزد بر دایره و برای گرامیداشت این هنر قدیمی و پرطرفدار پیام دهد. امسال، 17 فوریه، رابرت لیپیج، نمایشنامهنویس، کارگردان، طراح صحنه و بازیگر بزرگ تئاتر کانادا این وظیفه خطیر را بر عهده گرفت و در پیامش نوشت: «بازی با آتش برای ما اهالی تئاتر مخاطرات بسیاری به همراه دارد اما درعین حال ما آگاهیدهنده به جهانیانیم.»
اینجا اما مثل هر سال، آتشبازان و آگاهیدهندگان ما یک ماه از قافله عقباند و بعد از آنکه تعطیلات را پشت سر گذاشته و به سلامتی و میمنت، فروردین را به پایان بردهاند، برنامههای روز جهانی تئاتر را به این شکل برگزار میکنند: آذربایجان شرقی روز اول اردیبهشت، اردبیل، اصفهان، ایلام و بوشهر بهترتیب 3 تا 6 اردیبهشت، چهارمحال و بختیاری، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی 8 تا 11 اردیبهشت، آذربایجان غربی، خوزستان و زنجان روز 12 اردیبهشت، سمنان 14 اردیبهشت، فارس، قزوین، کردستان، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد 16 تا 22 اردیبهشت، گیلان و سیستان و بلوچستان 23 اردیبهشت، گلستان 24 اردیبهشت، لرستان و مرکزی 25 اردیبهشت، مازندران 26 و هرمزگان، همدان و یزد بهترتیب 28، 29 و 30 اردیبهشت. آن طور که مرکز هنرهای نمایشی اعلام کرده است، در این روزها، در این استانها، جشنهای روز جهانی تئاتر برگزار خواهد شد.
جالب آنکه برای اینکه دقیقا یک ماه گذشته باشد، برنامههای تهران از هفتم اردیبهشت آغاز میشود و برای اینکه تاخیرمان جبران شود، به جای یک روز، یک ماه برنامه داریم و مراسم اختتامیه، 31 اردیبهشت در تالار وحدت برگزار میشود.
پیام ما، پیام آنها
این که چرا امسال رابرت لیپیج زحمت پیام را کشیده، به مؤسسه بینالمللی تئاتر سازمان علمی، فرهنگی و هنری یونسکو (آی تی آی) مربوط میشود. این سازمان چند ماه پیش از 27 مارس، از بین همه آتشبازان جهان یکی را برمیگزیند و البته سعی میکند عدالت را رعایت کند و فقط سراغ هنرمندان اروپا و آمریکا نمیرود.
مثلا پیام روز جهانی تئاتر سال 2002 را گیریشکارناد، نمایشنامهنویس هندی نوشته بود و کسی چه میداند، شاید اگر هنرمندان ما هم از خیر تعطیلات عید بگذرند، یک وقتی توانستند به جهانیان آگاهی دهند. هرچند که هنرمندان ما خیلی به این کارها کاری ندارند و معمولا مدیران و مسئولان و وزیران و وکیلانمان زحمت دادن پیام را میکشند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیام امسال خود که به مناسبت آغاز جشنهای اردیبهشت تئاتر ایران صادر شده، نوشته است: «هنر تئاتر انسانیترین هنرهاست. هم از آن منظر که بهطور رویارو و زنده با تماشاگران همنفسی میکند و هم از آنرو که دغدغهها، رنجها و آمال و آرمانهای انسانی را به نقد و مکاشفه میکشاند.افزون بر این مواهب باید به مواهب حقیقتگرایی که عین زیبایی و کمال است نیز اشاره کرد که اسبابی میشود تا هنرمند حقیقتجو به تأسی از ذات خداوندی که خالق همه زیباییهاست، جهان عاری از معنا و احساس را پس بزند و جاودانگی یابد.»
محمدحسین صفار هرندی در جای دیگری از پیام روز جهانی تئاتر نوشته است: «این برنامه فرهنگی که جزئی از برنامههای سالانه تئاتر کشور است در نهادینه کردن هنر تئاتر و معرفی هرچه بیشتر این رشته و ارتباط مستقیم و زنده با سرمایههای اصلی تئاتر که همانا تماشاگر است مؤثر بوده و همدلی و پیوند عمیقتری را در این زمینه ایجاد خواهدکرد.»
پایان تک، آغاز سمینار تئاتر دانشگاهی
آغاز بهار تئاتر ایران که به شکل جالب توجهی از اردیبهشت آغاز میشود، همزمان بود با پایان چهارمین جشنواره تئاتر تک و آغاز دومین سمینار تئاتر دانشگاهی. شامگاه چهارشنبه، پس از 4 روز اجرا در 3 سالن نمایش اهواز، برگزیدگان بخشهای مختلف جشنواره تئاتر تک معرفی شدند. امروز دومین سمینار تئاتر دانشگاهی با موضوع آسیبشناسی وضعیت آموزش و شرایط دانشآموختگان رشته تئاتر در تالار مولوی تهران آغاز میشود.